По всем вопросам звоните:

+7 495 274-22-22

УДК: 327 DOI:10.33920/vne-01-2402-09

Некоторые концептуальные модели принимаемых внешнеполитических решений с учетом исторических примеров

Матюхин Денис Сергеевич магистрант 2-го курса факультета международных отношений, программы «Дипломатия и современная дипломатическая система», ФГБОУ ВО «Дипломатическая академия Министерства иностранных дел Российской Федерации», 119021, г. Москва, ул. Остоженка, д. 53/2, стр. 1, ORCID: 0009–0001–2089–3040, E-mail: Denissergm@gmail.com

В статье анализу подвергаются четыре концептуальные модели оценки принятия внешнеполитических решений с приведением соответствующих примеров применения из истории международных отношений. В частности внимание уделяется исследованию бихевиоралистской модели, увязывающей изменения в действиях конкретной страны на глобальной арене с особенностями психологического портрета отдельно взятого высокопоставленного представителя государственной власти. В статье рассматривается и когнитивистская модель «ограниченной рациональности», предполагающая, что ответственный за принятие того или иного решения на политическом уровне ограничен в своих мыслительных функциях, может испытывать нехватку необходимых сведений, а также почти всегда ощущает давление со стороны внешней социальной среды. В исследовании также объяснен принцип работы инкременталистской модели, сторонники которой убеждены, что на развитие страны, в т. ч. ее геополитическое положение, прежде всего оказывает влияние конфликт между различными органами власти, ведущими друг с другом торг, но в итоге приходящими к взаимоприемлемому соглашению. Наконец, в статье содержится информация о модели «всеобщей рациональности», в рамках которой игроки, обладающие индивидуальными интересами, при выборе решения, в т. ч. в области внешней политики, руководствуются стремлением извлечь наибольшую выгоду и минимизировать риски.

Литература:

1. Дегтярев А. А. Принятие политических решений: Учеб. пособие. — М.: КДУ, 2004. — 416 с. — URL: https://vk.com/doc182701393_357639356?hash=Rjv0civdT1GayI5a3yefhrvjm3usBoXH1fxqZXH9 qEk (дата обращения: 26.10.2023).

2. Нельсон Б. Социальная политика и управление: общие проблемы//Политическая наука: новые направления/под ред. Р. Гудина и Х. Д. Клингеманна. — М., 1999. — 814 с. — URL: https://studfile.net/preview/1816758/page:191/(дата обращения: 05.11.2023).

3. Ачкасов В. А., Ланцов С. А. Мировая политика и международные отношения: Учебник/В. А. Ачкасов, С. А. Ланцов. — М.: Аспект Пресс, 2011. — 480 с. — URL: https://vk.com/doc280183192_43732 2746?hash=m47bgsIZfBEWdgyFfdIZv3GXA9XppXLOOfb9rzXulRs (дата обращения: 06.11.2023). (data obrashcheniya: 06.11.2023).

4. Kaczyński o katastrofie smoleńskiej: Była zbrodnią Putina//RMF24.PL. 16.04.2023. — URL: https://www.rmf24.pl/raporty/raport-lech-kaczynski-nie-zyje-2/fakty/news-kaczynski-o-katastrofie-smolenskiej-byla-zbrodnia-putina, nId,6720993#crp_state=1 (дата обращения: 20.12.2023).

5. Wspólna deklaracja prezydentów Polski, Ukrainy i Litwy//Wszystko Co Najważniejsze. 11.01.2023. — URL: https HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"://HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"wszystkoconajwazniejsze HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/". HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"pl HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"/HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"pepites HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"/HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"wspolna HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainyi-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"deklaracja HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"prezydentow HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"polski HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"ukrainy HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainyi-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"i HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"litwy HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"/(дата обращения: 02.08.2023).

6. Tusk „nie ma potrzeby przepraszania Kaczyńskiego”//Niezależna.pl. 19.10.2021. — URL: https://niezalezna.pl/polska/tusk-nie-ma-potrzeby-przepraszania-kaczynskiego/415369 (дата обращения: 20.12.2023).

7. „Lex Tusk” wchodzi w życie. Czym jest komisja ds. rosyjskich wpływów?//Demagog.org.pl. 30.05.2023. — URL: https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/lex-tusk-wchodzi-w-zycie-czym-jest-komisja-ds-rosyjskich-wplywow/(дата обращения: 20.12.2023).

8. Kaczyński: Zasobami, sprzętem i wyszkoleniem bijemy Rosję na głowę//NaTemat.pl. 15.06.2022. — URL: https://natemat.pl/419638, bijemy-rosje-na-glowe-kaczynski-w-wywiadzie-dla-gazety-polskiej (дата обращения: 21.12.2023).

9. Kaczyński o reparacjach: Niemcy nie zapłacili. Ekspert: to nieprawda, płacili wiele razy//OKO. press. 16.07.2022. — URL: https://oko.press/kaczynski-o-reparacjach-niemcy-nie-zaplacili-ekspert-to-nieprawda (дата обращения: 21.12.2023).

10. Матюхин Д. С. Парламентские выборы в Республике Польша 2023: стратегии ключевых партий и возможные результаты//Вестник ученых-международников. — № 2 (24)/2023. — С. 390–406. — URL: http HYPERLINK "http://www.vestnikum.ru/documents/46/Вестник_СМУ_ДА_224_2023_. pdf"://HYPERLINK "http://www.vestnikum.ru/documents/46/Вестник_СМУ_ДА_224_2023_. pdf"www HYPERLINK "http://www.vestnikum.ru/documents/46/Вестник_СМУ_ДА_224_2023_. pdf". HYPERLINK "http://www.vestnikum.ru/documents/46/Вестник_СМУ_ДА_224_2023_. pdf"vestnikum HYPERLINK "http://www.vestnikum.ru/documents/46/Вестник_СМУ_ДА_224_2023_. pdf". HYPERLINK "http://www.vestnikum.ru/documents/46/Вестник_СМУ_ДА_224_2023_.pdf"ru HYPERLINK "http://www.vestnikum.ru/documents/46/Вестник_СМУ_ДА_224_2023_.pdf"/HYPERLINK "http://www.vestnikum.ru/documents/46/Вестник_СМУ_ДА_224_2023_.pdf"documents HYPERLINK "http://www.vestnikum.ru/documents/46/Вестник_СМУ_ДА_224_2023_.pdf"/46/Вестник_СМУ_ ДА_224_2023_. HYPERLINK "http://www.vestnikum.ru/documents/46/Вестник_СМУ_ДА_224_2023_. pdf"pdf (дата обращения: 02.08.2023).

11. Опрос: более 70 % жителей США поддерживают вывод американских сил из Афганистана//ТАСС. 09.06.2021. — URL: https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/11870437?ysclid=lo6014uzcu575935534 (дата обращения: 26.10.2023).

12. Филатов С. В. Уход из Афгана. Пентагон подвел итоги операции//interaffairs.ru. 21.11.2021. — URL: https://interaffairs.ru/news/show/32522?ysclid=lo5zs7hshj567090589 (дата обращения: 26.10.2023).

13. Буневич Д. С. Новый эпизод. Каким премьер-министром Польши будет До-нальд Туск//РИСИ. 13.12.2023. — URL: https://riss.ru/news/smi/novyy-epizod-kakim-premer-ministrom-polshi-budet-donald-tusk/(дата обращения: 25.12.2023).

14. Польша и Украина поговорили как сосед с соседом//Коммерсантъ. 22.12.2023. — URL: https://www.kommersant.ru/doc/6424986 (дата обращения: 24.12.2023).

1. Degtyarev A. A. Prinyatie politicheskih reshenij: Uchebnoe posobie. — M.: KDU, 2004. — 416 P. — URL: https://vk.com/doc182701393_357639356?hash=Rjv0civdT1GayI5a3yefhrvjm3usBoXH1fxqZXH9 qEk (data obrashcheniya: 26.10.2023).

2. Nel'son B. Social'naya politika i upravlenie: obshchie problemy//Poli-ticheskaya nauka: novye napravleniya/Pod red. R. Gudina i H. D. Klingemanna. — M., 1999. — 814 P. — URL: https://studfi le. net/preview/1816758/page:191/(data obrashcheniya: 05.11.2023).

3. Achkasov V. A., Lancov S. A. Mirovaya politika i mezhdunarodnye otnosheniya: Uchebnik/V. A. Achkasov, S. A. Lancov. — M.: Aspekt Press, 2011. — 480 P. — URL: https://vk.com/doc28 0183192_437322746?hash=m47bgsIZfBEWdgyFfdIZv3GXA9XppXLOOfb9rzXulRs (data obrashcheniya: 06.11.2023).

4. Kaczyński o katastrofie smoleńskiej: Była zbrodnią Putina//RMF24.PL. 16.04.2023. — URL: https://www.rmf24.pl/raporty/raport-lech-kaczynski-nie-zyje-2/fakty/news-kaczynski-o-katastrofie-smolenskiej-byla-zbrodnia-putina, nId,6720993#crp_state=1 (дата обращения: 20.12.2023).

5. Wspólna deklaracja prezydentów Polski, Ukrainy i Litwy//Wszystko Co Najważniejsze. 11.01.2023. — URL: https HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolnadeklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"://HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"wszystkoconajwazniejsze HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/". HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"pl HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/ pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"/HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"pepites HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"/HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"wspolna HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainyi-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"deklaracja HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze. pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"prezydentow HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainyi-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"polski HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"ukrainy HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"i HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolnadeklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"- HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainy-i-litwy/"litwy HYPERLINK "https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/wspolna-deklaracja-prezydentow-polski-ukrainyi-litwy/"/(дата обращения: 02.08.2023).

6. Tusk „nie ma potrzeby przepraszania Kaczyńskiego”//Niezależna.pl. 19.10.2021. — URL: https://niezalezna.pl/polska/tusk-nie-ma-potrzeby-przepraszania-kaczynskiego/415369 (дата обращения: 20.12.2023).

7. „Lex Tusk” wchodzi w życie. Czym jest komisja ds. rosyjskich wpływów?//Demagog.org.pl. 30.05.2023. — URL: https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/lex-tusk-wchodzi-w-zycie-czym-jest-komisja-ds-rosyjskich-wplywow/(дата обращения: 20.12.2023).

8. Kaczyński: Zasobami, sprzętem i wyszkoleniem bijemy Rosję na głowę//NaTemat.pl. 15.06.2022. — URL: https://natemat.pl/419638, bijemy-rosje-na-glowe-kaczynski-w-wywiadzie-dla-gazety-polskiej (дата обращения: 21.12.2023).

9. Kaczyński o reparacjach: Niemcy nie zapłacili. Ekspert: to nieprawda, płacili wiele razy//OKO. press. 16.07.2022. — URL: https://oko.press/kaczynski-o-reparacjach-niemcy-nie-zaplacili-ekspert-to-nieprawda (дата обращения: 21.12.2023).

10. Matyukhin D. S. Parlamentskie vybory v Respublike Pol'sha 2023: strategii klyuchevyh partij i vozmozhnye rezul'taty//Vestnik uchenyh-mezhdunarodnikov. — № 2 (24)/2023. — P. 390–406. — URL: http://www.vestnikum.ru/documents/46/Vestnik_SMU_DA_224_2023_.pdf (data obrashcheniya: 02.08.2023).

11. Opros: bolee 70 % zhitelej SSHA podderzhivayut vyvod amerikanskih sil iz Afganistana//TASS. 09.06.2021. — URL: https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/11870437?ysclid=lo6014uz cu575935534 (data obrashcheniya: 26.10.2023).

12. Filatov S. V. Uhod iz Afgana. Pentagon podvel itogi operacii//interaffairs.ru. 21.11.2021. — URL: https://interaffairs.ru/news/show/32522?ysclid=lo5zs7hshj567090589 (data obrashcheniya: 26.10.2023).

13. Bunevich D. S. Novyj epizod. Kakim prem'er-ministrom Pol'shi budet Donal'd Tusk//RISI. 13.12.2023. — URL: https://riss.ru/news/smi/novyy-epizod-kakim-premer-ministrom-polshi-budet-donald-tusk/(data obrashcheniya: 25.12.2023).

14. Pol'sha i Ukraina pogovorili kak sosed s sosedom//Kommersant. 22.12.2023. — URL: https://www.kommersant.ru/doc/6424986 (data obrashcheniya: 24.12.2023).

Невозможно не согласиться с тем, что построение строго заданных теоретических моделей и установок в рамках попыток объяснения, анализа и подведения хорошо осмысленных итогов тех или иных внешнеполитических решений, принимаемых руководством отдельно взятой страны или группы государств, представляется чрезвычайно затруднительным процессом, обусловленным целым рядом важных для учета факторов. По словам профессора факультета прикладной политологии НИУ ВШЭ и факультета политологии МГИМО (У) МИД РФ А. А. Дегтярева, сложность в выполнении вышеназванной задачи вызвана, прежде всего, «гиперкомплексностью объекта», коим, очевидно, является многомерный процесс принятия определенного политического решения, выдвигаемого под влиянием соответствующих структурных и динамических аспектов [1, с. 79]. Стремившись как можно более целостно исследовать подобную проблему, многочисленные авторы концептуальных моделей политических решений, в том числе тех, которые имеют место при защите национальных интересов государства на международной арене, делали особый акцент на какой-либо одной или нескольких переменных (например, на роли личностных характеристик ответственного за вынесение вердикта по политическому решению; влиянии недостатка информации о явлениях, условиях и агентах, которые воздействуют на изменение внешнеполитического курса на выделенном направлении; значении внутренней борьбы политических игроков, желающих занять доминирующее положение при выработке конкретного решения на глобальном уровне). В этой связи профессор Гарвардского университета Барбара Нельсон, ценность трудов которой впоследствии неоднократно подчеркивал ранее упоминавшийся профессор А. А. Дегтярев, отмечала следующее: «Если принять во внимание объем стоящих перед специалистами задач, представляется, что моделирование целого пока остается за пределами возможностей отрасли» [2, с. 552]. Теперь же следует обратиться к последовательному рассмотрению каждой из четырех представленных ниже концептуальных моделей принимаемых на политическом уровне решений и, в первую очередь, — к анализу бихевиоралистской теоретической концепции на данном направлении.

Для Цитирования:
Матюхин Денис Сергеевич, Некоторые концептуальные модели принимаемых внешнеполитических решений с учетом исторических примеров. Дипломатическая служба. 2024;2.
Полная версия статьи доступна подписчикам журнала
Язык статьи:
Действия с выбранными: